Werken in en vanuit De Wijngaard

Beleidsplan                        2023-2027

 

vastgesteld d.d. 6 juni 2023

 

1. Inleiding

Waar in het vorige beleidsplan het accent nog sterk lag op de recente geschiedenis van de PG De Wijngaard, namelijk de eenwording op 5 februari 2017 tussen de voormalig gemeentes in Borculo, Geesteren, Gelselaar, Haarlo en Waterhoek, zijn we inmiddels al weer 6 jaar verder. Eenwording kan op papier wel geregeld worden, maar moet vooral groeien in de praktijk. Daarbij speelt dat er tot nu vijf kerkgebouwen (waarvan vier in eigendom) waren waarin gekerkt kon worden. Naast het feit dat dit niet langer te bekostigen is, bevordert het ook niet de eenwording. Afzonderlijk culturen en gewoontes, hoe waardevol ook, blijven in stand. De beheersing van de kosten was ook in het vorige plan al een sterk punt van aandacht. Daarnaast was er ook de zorg voor voldoende bestuurskracht en bemensing van commissies. Inmiddels zijn we zover dat de gemeente zich heeft uitgesproken om in één kerkgebouw verder te gaan en de overige gebouwen te onttrekken aan de reguliere eredienst. In dat kader zijn er uitvoerige gespreksrondes en gemeente-bijeenkomsten geweest waarin we "gedroomd" hebben hoe we in de toekomst gemeente willen zijn en wat voor soort gebouw daar het beste bij past. Dit traject heeft er toe geleid dat de Joriskerk met de Instuif is aangewezen als het gebouw van de toekomst. Wel zullen er aanpassingen in deze gebouwen nodig zijn om onze droom van gemeente-zijn te realiseren. Daarnaast is ook gezegd dat we niet een beweging naar binnen willen maken, maar juist volop kerk willen zijn in de samenleving en dat in alle kernen van onze gemeente.

In dit beleidsplan zal het accent liggen op hoe we deze dromen concreet willen omzetten in daden. De vele gesprekken in de kerkenraad, gemeente en de gemeenteavonden vormen de input voor dit plan. 

 

2. Schets van wie we zijn

De Protestantse Gemeente De Wijngaard is een open geloofsgemeenschap, zowel naar binnen als naar buiten toe, die zich laat inspireren door Gods Woord. De betrokkenheid van de leden uit zich op verschillende wijzen in woord en daad. We voelen ons allemaal onderdeel van het geheel; de geloofsgemeenschap van onze Heer in de maatschappij/ samenleving. De kerk is niet van ons maar van Christus. We maken God groot en volgen Jezus Christus. De kerk wordt opgebouwd en aangevuurd door zijn Geest. 

Om toekomstperspectief te houden, blijven we zoeken naar (nieuwe) vormen om verbinding en interactie te houden met elkaar en met geloofsgemeenschappen om ons heen. Hierdoor is er met ruimte en flexibiliteit een plek voor iedereen. Hierbij zijn wij ons ervan bewust dat de maatschappij en daarmee ook onze geloofsgemeenschap steeds in beweging is en blijft. We volgen daarin ook de landelijke en regionale ontwikkelingen binnen de PKN. 

Voor de wijze waarop wij onze organisatie hebben gestructureerd verwijzen wij naar de Plaatselijke regeling, te vinden op onze website: www.pddewijngaard.nl

 

3 Visie en missie

Wij geloven dat door ontmoeting, omzien naar elkaar en helpen waar geen helper is, wij met elkaar de liefde van God op aarde zichtbaar en voelbaar kunnen maken. Dat is onze missie. Hierbij worden we geïnspireerd door de boodschap van God en Jezus Christus zoals verwoord in de Bijbel als richtinggevende leidraad voor ons leven. 

 

Jullie zijn Gods kinderen, en hij houdt van jullie.

Volg daarom zijn goede voorbeeld, en leef met elkaar in liefde.

Zo leefde Christus ook. Hij hield van ons en hij is voor ons gestorven.

Efeziërs 5:1-2. 

 

Onze visie is dat we deze waarden niet voor onszelf mogen houden. Het gaat niet alleen om het zichtbaar en voelbaar maken van Gods liefde binnen de muren van de kerk, maar om de doorvertaling naar de wereld om ons heen. We willen bouwen, samen met anderen, aan een wereld waarin Gods liefde zichtbaar is. 

 

4 Onze beleidsvoornemens op hoofdlijnen

Bovenstaande visie en missie hebben een belangrijke rol gespeeld bij de gespreksrondes in de kerkenraad en de gemeente om te komen tot één vierplek. We hebben gedroomd hoe die vierplek er uit moet zien en hoe daarbij onze missie en visie het beste tot zijn recht kunnen komen. Samengevat kwamen de volgende hoofdlijnen naar voren: 

4.1 Kerk niet alleen op zondag

Noem het woord “kerk" en de meeste mensen zullen denken aan de kerkdienst op zondagmorgen, maar de kerk is veel meer dan dat. De kerkdienst op zondag vraagt om een doorvertaling naar het leven van alle dag. We beseffen dat het belangrijk is dat er volop gelegenheid is voor de gemeente om elkaar ook door de week te ontmoeten. Dat kan zijn in het omzien naar elkaar, samen leren of in gesprek zijn of samen iets doen voor mede-gemeenteleden of de wereld om ons heen. Het kerk zijn door de week biedt ook de mogelijkheid dat mensen die zich minder verbonden voelen met de vieringen volop gemeentelid kunnen zijn. Daarnaast biedt het kerkzijn door de week ook de mogelijkheid om de grenzen naar iedereen vloeiend te maken. Dat laatste in het besef dat wij als gemeente iets te bieden hebben, maar dat ook de wereld ons iets te bieden heeft. Om kerk te zijn door de week moeten ook hier de randvoorwaarden eerst vervuld worden. Zo moet onze ontmoetingsruimte niet alleen gericht zijn op het vergaderen, maar ook gezelligheid uitstralen. Het moet de plek zijn voor een kopje koffie, een gezamenlijke maaltijd, de mogelijkheid om met de handen bezig te zijn etc, idealiter een plek voor alle leeftijden. We willen het kerkzijn door de week een boost geven door het bij de kerk behorende zalencentrum een update te geven zodat  het werkelijk kan dienen als huis van de gemeente.

 

4.2 Ruimte voor andersoortige vieringen

Het hart van onze gemeente wordt gevormd door de eredienst. Daar komen we samen voor Gods aangezicht om God te loven en worden we aangespoord om het evangelie te laten indalen in onze eigen levens en in het leven van de gemeenschap. Veelal heeft de eredienst nog een “traditionele” vorm: een gemeente die relatief passief luistert naar een voorganger die het woord verkondigd. Daarbij hoort ook de traditionele inrichting met de tafel en de kansel in het midden. Het orgel is het meeste begeleiding-instrument. Hoewel we zien dat deze vorm van vieren voor de meeste gemeenteleden passend is, merken we ook dat niet iedereen zich er meer in herkent. De samenleving om ons heen is veranderd, met andere vormen van communicatie, muziek en ontmoeting. Zonder het traditionele vieren af te schaffen, willen wel ruimte bieden aan andere vormen van vieren. Dat moet dan ook wel mogelijk zijn en vraagt wat van de kerkruimte. De wens is om de kerkzaal zo in te richten dat in principe alle soorten van vieringen mogelijk zijn. Nadat deze voorwaarden zijn geschapen, is het zaak om te zoeken met welke vormen van vieren we dichter bij (een bepaalde groep) mensen kunnen gaan staan.

4.3 Een missionaire gemeente

Vraag aan een gemiddelde buitenstaander wat er binnen de muren van onze kerk gebeurd dan is de kans groot dat velen dat niet weten te zeggen of een vertekend beeld ervan hebben. Het is ons verlangen om de “schat" waaruit wij leven te delen met de mensen om ons heen. Omgekeerd kunnen de mensen om ons heen ons ook de ogen openen voor wat er onder de mensen leeft. Kortom: we willen een missionaire gemeente zijn. Dat kan al heel concreet doordat ons kerkgebouw door de week niet op slot zit, maar een mogelijkheid heeft om binnen te lopen. Er is in de samenleving veel behoefte aan stilte en een plek waar we met de grote vragen van het leven terecht kunnen. Laten wij zo’n plek bieden. Daarnaast willen we ook de activiteiten van onze gemeente ruim onder de aandacht brengen onder de mensen om ons heen. Een bijzondere opdracht zien we in het levend houden van onze geloofsgemeenschappen in de kernen waar niet meer gekerkt wordt. De concentratie op één vierplek mag niet tot gevolg hebben dat we als gemeente op de andere plekken onzichtbaar worden. We zien het als een uitdagen om ook nieuwe vormen te ontwikkelen die aansluiten bij waar de mensen zijn. Dus niet alleen de beweging van “kom maar bij ons”, maar ook een uitrekkende beweging zoals Jezus deed toen hij rondging onder de mensen.

4.4 Kostenbeheersing

Op dit moment leven we als gemeente op een te grote voet. Daar komt verandering in nu de keuze is gemaakt om ons te beperken tot één vierplek. Daar speelt ook de gedachte bij dat wij er als gemeente niet zijn om gebouwen of monumentaal erfgoed te beheren. Onze focus ligt ergens anders en wel in het vormen van een gemeenschap met elkaar. We vinden het belangrijk dat die gemeenschap ondersteund wordt door goede beroepskrachten. Als we de het landelijk gemiddelde van het aantal beroepskrachten per 1000 gemeenteleden op onze situatie loslaten dan komen we op 1,8. Op dit moment is dat in onze situatie niet haalbaar. Het streven is toch om het aantal beroepskrachten gelijke tred te laten houden met het aantal gemeenteleden. Daarvoor is nodig dat er flink wordt gesnoeid in de uitgaven en dat de bestaande gebouwen zo goed mogelijk renderen. Er zal ook geïnvesteerd moeten worden om de Joriskerk en de Instuif te laten voldoen aan het wensenpakket zoals tijdens gemeenteavond is uitgesproken. We hopen dat de daar mee gepaard gaande kosten gedekt kunnen worden uit het eigen vermogen en de opbrengst van de herbestemming van de andere gebouwen. Het streven is om de Joriskerk en de Instuif zodanig te verbouwen dat het een gebouw wordt waar we nog lang mee toe kunnen ook als de gemeente krimpt. Daarnaast hebben we uitgesproken dat het niet de bedoeling is dat we als gemeente een groot kapitaal willen beheren en behouden. Zoals gezegd gaat het om ons gemeentezijn en de inzet van beroepskrachten. We hebben er niets aan als de gemeente verder krimpt en het kapitaal naar verhouding groeit, met andere woorden voor de bekostiging van de beroepskrachten is het niet erg als er naast het levend geld wordt ingeteerd op het vermogen.

4.5 Groene kerk

Verduurzamen is het woord van deze tijd. We kunnen als gemeente daar niet bij achterblijven. Niet omdat wij elke mode willen volgen, maar omdat we vanuit ons geloof een sterke verantwoordelijkheid voelen voor de aarde waarop wij wonen. We zijn als rentmeesters aangesteld niet om de aarde te beheersen, maar te beheren. Dit willen we ook in praktijk brengen als het gaat om onze eigen gemeente. Daarbij gaat de blik al snel uit naar de gebouwen die energie verbruiken. We willen inspannen om dit energieverbruik zoveel mogelijk terug te dringen of de benodigde energie zelf duurzaam opwekken. Bij monumentale gebouwen worden we door de overheid hierin beperkt. Dat betekent niet dat we niets kunnen doen. Door middel van compensatie proberen we onderaan de streep toch zo veel mogelijk klimaatneutraal uit te komen. Het is ook ons voornemen om onze andere activiteiten kritisch te bezien door de bril van duurzaamheid.

4.6 Menskracht

Alles wat we als gemeente ondernemen vraagt ook menskracht. Er zijn bestuurders nodig, oren om te luisten, handen voor het praktische werk enz. In een krimpende en vergrijzende gemeente staat de menskracht onder druk met name als het gaat om de bestuurskracht. Het is ons uitgangspunt dat het niet gaat om de taken zelf maar dat we de talenten die mensen hebben zoveel mogelijk tot hun recht willen laten komen. De mens voorop dus en niet onze organisatie. Dat betekent dat we in de komende periode onze organisatievorm nog eens kritisch tegen het licht moeten houden. Vaak proberen we de dingen zo goed mogelijk te doen, maar de vraag zou ook kunnen zijn of we wel de goede dingen doen? 

 

5 Waar gaan we concreet mee aan de slag

We houden er niet van om lange beleidsplannen te schrijven die vervolgens in de la belanden. Daarom maken we in dit hoofdstuk een headstock concrete vertaalslag van onze beleidsvoornemens op hoofdlijnen. Achter elk voornemen staat beschreven wie dit voornemen zal uitvoeren dan wel er toezicht op houden. We hebben geprobeerd de voornemens zo veel mogelijk “smart" te beschrijven, dat wil zeggen aan het einde van deze beleidsplanperiode moet vast te stellen zijn in hoeverre we in de realisatie van het voornemen geslaagd zijn. 

 

basistaken

1. [ouderlingen] Als ouderlingen organiseren we het bezoekwerk en bijeenkomsten in samenwerking met de wijkcoördinatoren, de pastoraal coördinator en predikant(en). Hierbij is het handboek pastoraat een leidraad

2. [ouderlingen] Met het oog op de nieuwe te beroepen predikant(en) willen we een aantal groothuisbezoeken organiseren om de nieuwe predikant(en) de mogelijkheid te bieden de gemeente te leren kennen en omgekeerd. 

3. [ouderlingen] Jaarlijks organiseren we een moment van ontmoeting en kennismaken met de kennelmate nieuwe ingekomen leden van onze gemeente. 

4. [ouderlingen] Elk jaar in april/mei organiseren we dat de examenkandidaten van de gemeente een attentie krijgen. 

5. [diaconie] Kerntaak van de diaconie is "helpen waar geen helper is”. We willen daaraan blijven werken. We willen het werk zo organiseren dat zoveel mogelijk gemeenteleden hieraan hun steentje kunnen bijdragen. Onze doelgroep is jong tot en met oud. 

6. [diaconie] De diaconie stelt indien nodig geld en goederen beschikbaar voor hen die dat behoeven, denk aan een auto, tegoedbonnen van een supermarkt etc. De diaconie werkt hierbij ook samen met andere organisaties. Denk daarbij aan SAM's kledingactie, Kerstpakketten Berkelland en IKA vakantie weken. 

7. [diaconie] De diaconie steunt regionale en nationale wereldwijde bestemmingen. We willen daarbij de bekendheid en betrokkenheid van het diaconale werk onder de leden van de gemeente vergroten.

8. [kerkrentmeesters] De kerntaak van de kerkmeesters is het zo goed mogelijk beheren van de goederen van de gemeente. Daarnaast zorgen we voor de inkomsten en hebben we de zorg voor de betaalde medewerkers en vrijwilligers.

 

andersoortige vieringen

9. [kerkenraad] We zijn een gemeente met een grote pluriformiteit. Die pluriformiteit zal ook ergens terug moeten komen in onze manier van vieren. De kerkenraad zal in samenwerking met de nieuwe predikant(en) onderzoek doen en gestalte geven aan een andere manieren van vieren. 
10. [kerkenraad] In de komende periode willen we komen tot beleidsregels omtrent de liturgie voor de gewone erediensten. Daarbij komt aan de orde: het ordinarium van de dienst, de keuze van liederen, responsies, inzet van muziekinstrumenten etc. 

 

kerk niet alleen op zondag

11. [ouderlingen] We willen samen met de (jeugd)-ouderling en de nieuwe predikant zoeken naar mogelijkheden voor ontmoeting/activiteiten organiseren voor kinderen/jongeren en jonge gezinnen.

12. [diaconie] Als diaconie willen we Koffie-Inn, lunches voor ouderen en alleenstaanden, het kerstfeest voor ouderen en attenties voor gemeenteleden vanaf 85 jaar organiseren. Hiermee willen we gestalte geven aan het kerk zijn door de week. 

13. [kerkenraad/ouderlingen/diakenen] We willen nieuwe activiteiten ontplooien voor ontmoeting/samenkomen op onze nieuwe vierplek/gebouw om zo gestalte te geven aan het kerk zijn door de week en in de samenleving (onder andere met “verkennen en ontmoeten”).

14. [kerkrentmeesters] Ten behoeve van het gemeenteleven door de week zullen de kerkrentmeesters een plan ontwikkelen voor de aanpak van de ontmoetingsruimte. Daarbij wordt rekening gehouden met de wens om te kunnen koken, elkaar te kunnen ontmoeten en  de mogelijkheid om met elkaar iets te kunnen doen en te vergaderen.

 

een missionaire gemeente

15. [ouderlingen] Op dit moment worden in Haarlo, Gelselaar en Borculo (Koffie-Inn) ontmoetingen georganiseerd rondom de koffie. Daarbij zal ook een ouderling aanwezig zijn. De ouderlingen onderzoeken welke andere activiteiten er nog meer mogelijk zijn om kerk te zijn midden in de samenleving en heel concreet in de kernen van onze gemeente ook daar waar nu geen koffiemoment is. 

16. [ouderlingen/diakenen] We willen samen met de diaconie het missionair kerk zijn gestalte geven door activiteiten te organiseren waarbij we de ‘deuren ’openen en hiermee het kerk zijn in de samenleving gestalte te geven. We willen zo ook de drempel verlagen voor mensen die niet/niet meer kerkelijk betrokken zijn. 

17. [diaconie] De diaconie is niet de enige die omziet naar mensen in nood. Daarom werken we samen met organisaties van buiten de kerk. Zo participeren en ondersteunen we financieel het Leenfonds en de voedselbank (regionaal en plaatselijk). De hulp is niet gericht op alleen de leden van de gemeente maar op een ieder in nood.

18. [diaconie] Samen met het Diaconaal Platform Berkelland willen we projecten opzetten.

19. [kerkrentmeesters] We willen als gemeente een open en gastvrije uitstraling hebben naar de samenleving. Concreet betekent dat het kerkgebouw door de week toegankelijk zal zijn. De kerkrentmeesters onderzoeken in hun plannen hoe dit het beste te realiseren is en zullen dat vervolgens na bespreking in de kerkenraad uitvoeren. 

20. [kerkrentmeesters] Om als kerk meer zichtbaar te zijn in de samenleving zal ook heel concreet de zichtbaarheid van de Instuif worden verbeterd. De kerkrentmeesters maken hiervoor een plan en zullen na bespreking in de hieron kerkenraad dit realiseren.

 

kostenbeheersing  

21. [diaconie] De diaconie is bereid te faciliteren in ruimte en mogelijkheid bieden om bestaande gebouwen te verkopen.

22. [diaconie] De diaconie is er om anderen te helpen en vindt het daarom acceptabel dat er mag worden ingeteerd op het vermogen.

23. [kerkrentmeesters] In de komende beleidsplanperiode werken we aan het herbestemmen van de gebouwen die aan de eredienst onttrokken zijn. Daarbij zal de kostenbeheersing voor de gemeente leidend zijn. 

 

groene kerk 

24. [kerkrentmeesters en diaconie] Als gemeente willen we samen invulling geven aan de Bijbelse opdracht van goed en recht doen omwille van de naaste en God die alles schiep.

25. [kerkrentmeesters] De kerkrentmeesters zullen het plan om te verduurzamen in de Joriskerk en de Instuif verder uitwerken en realiseren. Ook zal er gekeken worden naar andere activiteiten van de gemeente vanuit het oogpunt van verduurzaming. Waar nodig zullen daar plannen op gemaakt worden.

 

menskracht

26. [kerkenraad] In verband met de krimp van de gemeente en de terugloop van mensen die beschikbaar zijn voor bestuurskracht zal de kerkenraad een onderzoek starten over mogelijke andere vormen van organisatie en deze als het leidt tot een verbetering invoeren.

27. [kerkenraad] Om te weten welke talenten er in onze gemeente aanwezig zijn willen wij een inventarisatie maken van talenten door middel van een vragenlijst. Daarbij denken we ook na over hoe we deze inventarisatie actueel kunnen houden.

28. [kerkrentmeesters] De kerkrentmeesters zijn niet alleen verantwoordelijk voor door de mensen in loondienst, maar ook voor de vrijwilligers. Bij afnemende bestuurskracht of het ontbreken van expertise zal er geld worden vrijgemaakt voor het inhuren van externe kennis. Ook zal er geld vrijgemaakt worden om daar waar nodig te kerkenraad professioneel te ondersteunen. 

             

6 Werkplan

De uitvoering van de beleidsvoornemens zoals hierboven genoemd liggen bij de kerkenraad, de ouderlingen, de diakenen en de kerkrentmeesters. Elk jaar zullen deze geledingen een kort werkplan opstellen waarbij de punten zoals hierboven genoegd worden opgepakt en nader uitgewerkt. Niet alles hoeft immers tegelijk. Tegen de einddatum van dit beleidsplan zal er in de kerkenraad een eindevaluatie worden gehouden die gedeeld wordt met de gemeente.